ZAMAN

Yunan mitolojisinde pek çok olayın, olgunun, varlığın, kavramın tanrısı vardır. Aşkın Eros, savaşın Ares, denizin Poseidon, güzelliğin Afrodit, sanatın Apollon... zamanın tanrısı ise Khronos (Kronos)tur.

Kronos çok güçlü bir tanrı (titan)dır. Başı sonu yoktur. Durdurulamaz, geri döndürülemez. Varlıkları yaratır, sırası gelince de öldürür. Hatta oğlu Zeus bile saklanarak kurtarılmıştır. Düşünüldüğünde zamanın ne denli güçlü olduğu, tanrısal özellikler taşıdığı anlaşılır.

İnsan için zaman önemlidir. Dünyaya gelişi, yaşadıkları, ölümü zaman içinde geçer. Bazen mutlu bazen mutsuzdur. Ama onu sona yaklaştıran her yılı (doğum günü) kutlamayı ihmal etmez. İnsanın zamanı ölümüyle sonlanır. Ama pek çok dine göre, zaman, ahirette sonsuz olacaktır.

“Nasıl bir zamana geldik” denilerek yaşanılan zaman dilimini geçmişle karşılaştırarak kötüleyenler vardır. Oysa zamanı iyi ya da kötü yapan insanın kendisidir. Savaşlarla, açgözlülüklerle, doğayı tahriple kötü ortamı yaratan insandır.

Doğada her şeyin bir zamanı vardır. Atalarımız “zamanı gelmeden bir çiçek açmaz” diyerek varlıkların, durumların, olayların belli bir olgunlaşmadan sonra ortaya çıkacağını anlatmak istemişlerdir. Her şeyin uygun olduğu zamanı iyi bilmek gerekir. “Demir tavında dövülür”, “su akarken testiyi doldurmak gerek”, “vakitsiz öten horozun başını keserler”, “erteye kalan arkaya kalır” atasözleri bu durumu en iyi anlatırlar.

İnsanın zamanı (ömrü) kısadır. Başım, gözüm diyene kadar biter. Yunus Emre “Geldi geçti ömrüm benim / Şol yel esip geçmiş gibi / Hele bana şöyle gelir / Bir göz açıp yummuş gibi” dörtlüğünde bu durumu en güzel biçimde anlatır.

“Zamanı öldürmek, en pahalı harcamadır” sözü zamanın ne denli değerli olduğunu anlatır. Zaman iyi değerlendirilmeli, boşa harcanmamalıdır. Son pişmanlık fayda etmez, giden geri gelmez.

Kimi insanlar zamanını aşar. Düşünceleri, buluşları, sanatları, insanlara hizmetleriyle öldükten sonra da yaşarlar. Atatürk, hala yaşıyor, yaşayacak tüm canlılığıyla.

Fuat ÖZGEN