KAYBETME KÜLTÜRÜ

Uğur ÖZIŞIK*

Kartaca'nin efsanevi lideri Anibal'e, maiyetindeki generallerden biri bir gün söyle demiş. "Rakiplerini yeniyorsun ama kazanmayı bilmiyorsun!"

Kimse kusura bakmasın, bizim kazanma - kaybetme kültürümüzde kazanmanın sevinci, seviyesizce hırslanışlarla üstünlük taslamak ve bunları argo lisanıyla dillendirmekten öteye gitmiyor. Yalnız bir takımın taraftarlığından bahsetmiyorum; ayni lümpen taraftarlık edebiyatını siyaset forması giymiş adamlar da yapıyor, ötekiler de... Buna gazetecisi, yöneticisi de dahil üstelik.

Diyelim rakibini yendin; onu ne kadar aşağılarsan, zaferinin kıymetini azaltmış olursun. Rakibinden saygıyla bahset; onu da onurlandır ki, kazanacağın zaferin bir değeri olsun.

Yenmek sportif bir başarının işaretidir; kazanmak ise sportif başarıdan fazlasını ister: Tecrübe, hoşgörü, empati, humor, kültür, uzak görüşlülük ve adamlık... Kötü oynayanlar da bazen galip gelebilir ama kazanmak tesadüflerin eseri değildir. Bir vazo tesadüfen yere düşüp kolayca cam kırıkları haline gelebilir; cam kırıklarının "tesâdüfen" bir araya gelip vazo oluverdiği görülmemiştir.

Kaybedenlerin önünde secde ettirmeye zorlayan bir galibiyetin şerefli tarafı yok; mağluba bile onur kazandıran mücadelelerin bir anlamı var. Aslında birlikte haz ve gurur kazanmamız gerekiyor. Birbirimizi ezerek, bitirerek, öteleyerek hareket edince kazanmış olmuyoruz, çok kötü kaybediyoruz.

Futbolculara kamyonla para dökenler, taraftarların da eğitimi ve kazanma-kaybetme kültürü edinmesi için de çalışmalar yapmalılar. Yenilgiyi kabullenmek önce biz nerede hata yaptık diye düşünme meselesidir. Yoksa çeşitli anlamsız bahaneler ortaya atarak gerçeklerden uzaklaşmak sorunu çözmez. Hayat her zaman kazanmaya izin vermez; hepimiz irili ufaklı kaybetmelerin izleriyle hayatı yaşamıyor muyuz? Kaybetmenin utanç verici bir hâl olmadığını çocuklarımıza öğretmeliyiz. Yenenle yenilen gerçek yaşamda beraber olmak zorundaysa sporda da siyasette de abartısız davranışlar hayata mana katar.

Yazımızı Yunus Emre'nin anlamlı şu dörtlüğüyle bitirelim.

Sen sana ne sanırsan

Ayruğa da onu san

Dört kitabın manası

Budur eğer var ise

*

26.11.2022