Bir devletin yazılı anayasasının olması başka bir şey, ANAYASAL DEVLET olması başka bir şeydir.
Anayasa şeklen varsa, içi boş ise, temel hak ve özgürlükler askıda ise veya hiç yok ise o anayasanın hiç bir değeri ve önemi yoktur.
Hatta tam tersi bu hak ve özgürlükleri yok etmek için kullanılan politik bir araç olmaktan başka bir şey olamaz.
ANAYASAL değilse, sırf “Anayasalı” devlet bir hukuk devleti olamaz.
En büyük kanma ve kandırılma orada başlıyor. Önemli olan anayasal devlet olabilmektir.
Öte taraftan yazılı anayasa bulunmasa bile bir devlet kendi içinde çağdaş, demokratik, hak ve özgürlüklerin esas alındığı, hukuk devleti kriterlerinin egemen olduğu bir ülke olabilir. Adalet bir devletin çimentosu, toplumun ise oksijenidir; adalet olmazsa toplum nefes alamaz, gelişemez. Demokrasi ve barış, toplumdaki bireylerin adalet duygularının gelişerek vicdanlı olabilmeleriyle mümkündür. Modern toplum adaletle gelişir. Demokratik hukuk devleti, adaletin tüm sınıflar için uygulandığı ölçüde mümkün olabilir. Adaletin yasama, yürütme ve yargı eliyle, etkin bir şekilde ve tüm bireylerin özel durumlarına uygun olarak sağlanması gerekir. Adaletli olmak, tüm bireylerin sahip olmaları gereken insani bir erdemdir. Haksızlığı tercih etmek ve kişisel çıkarları adaletin önünde tutmak, kişinin vicdanında yer alması gereken adalet duygusunu zedeler, bu da toplumsal düzeni bozar.
Hukuk anlamında hiç bir sorumlulugu olmasa bile, siyasi karar makam sahipleri görevlerini yapamadıkları zaman ,gerçek demokrasilerde siyasi sorumluluk gereği istifa ederler.
Böyle bir durumda geçmişte merhum Bülent Ecevit bu olgunlugu gösterip istifa etmişti.Bizim demokrasimizde malesef bu yegane örnektir.
Bu, o yetkililerin siyasi ve ahlaki degerlerine bağlılıkları ile doğru orantılıdır.
Anayasa’nın temel hak ve hürriyetleri kalın hatlarla koruduğu, yasama – yürütme – yargı erklerinin, yani kuvvetler ayrılığı ilkesinin hüküm sürdüğü ülkeler anayasal devletler’dir.
En güçlü ve yetkili yönetim kurallarının egemen olduğu Başkanlık sistem’inde bile, eğer yönetim öngörülebilir, şeffaf ve gerçekten bağımsız yargının kontrolü altındaysa o devletler de anayasal devlettir.
Anayasal devlette keyfiyetin hükmü olamaz.
Anayasal devlette iktidar etkili bir şekilde sınırlandırılır ve denetlenir.
Bu sınırlar sadece bağımsız yargı yoluyla değil, daha güncel ve etkili olarak demokratik kamuoyu denetimi ve siyasi ahlak kuralları ile çizilir.
Anayasal devletlerde siyasi sorumluluk duygusu egemendir.
Hukukun üstünlüğü ve doğal yargıç ilkesi anayasal devletin omurgasıdır.
Anayasal devletlerde Yargıçlar sadece bayrak önünde eğilir.
Gerektiğinde yargılayacağı makam sahipleri önünde eğilmezler
Evrensel insan hakları, çağdaş hukuk ve temel hak ve özgürlükler anayasal devletin esas kabesidir.
Bir örnek olarak, Anayasal Devlet olan Almanya’da anayasada belirtilen temel hakların ihlal edilmesi halinde iktidara karşı direnme hakkı anayasal bir HAK olarak düzenlenmiştir.
Anayasal Devlet bir demokrasi, eğitim ve kültür birikimidir.
Dilerim ki bir gün yurdumda da , Anayasal devletin egemen oldugu düzeni yaşamanın ve o ülkenin mutlu bir yurttaşı olmanın özlemiyle...
Yorumlar