Nevruz'a Güncel Bakış

25.03.2019

*

Zeki SARIHAN

*

Emperyalist Batı’nın iyice hırpalamak istediği Türkiye, buna karşı Kurtuluş Savaşı verirken sırtını da devrimci Doğuya dayamıştı. Ankara’da elçilik açan ülkeler bunun somut ifadesidir. Sovyet Rusya, Azerbaycan, İran, Afganistan, Buhara-Hıvye...

Gerek Doğu milletlerinin, gerek Ankara temsilcilerinin bu saflaşmanın Doğu-Batı saflaşması olduğu, Milli Mücadelenin ise Doğu’nun Batı’ya karşı savaşı olduğunu anlatan birçok demeçleri vardır. Ankara’ya göre Türkiye bir Doğu ülkesidir. Bu durum, Doğu ülkelerinin ortak kültür değerlerine de sahip çıkmasına neden olmuştur. 1922 günü Ankara’da devlet tarafından kutlanan Nevruz bunun ifadesidir.

ANKARA’DA GÖRKEMLİ NEVRUZ KUTLAMASI

Ankara’nın resmi yayın organı Hâkimiyet-i Milliye’nin 23 Mart 1922 tarihli sayısında verilen habere göre, 22 Mart günü askerler şehir içinde harekete başlamışlar, bütün mebuslar ve halk da Meclis önünde toplanmışlardır. Halk ve mebuslar, Meclis önünden mızıka çalarak geçen askerleri alkışlamışlardır. Çeşitli sınıflara mensup iyi giyinmiş on bölük asker sarı, kırmızı, yeşil sancaklarla şehrin ana caddelerinde resmigeçit yapmışlardır.

NEVRUZ YERİNE BALO KÜLTÜRÜ

Kurtuluş Savaşı zaferle sonuçlandıktan sonra devlet eliyle Nevruz kutlamaları sona ermiş, bunun yerini Yakup Kadri’nin Ankara romanında anlattığı yüksek zümrenin dans merakı sarmıştır. Bu akım, bir moda olarak İstanbul’da yaygınlaşmaktadır. 22 Mart 1925 tarihli Cumhuriyet’ten Nevruz’un yalnız İran’ın resmi günü olarak İstanbul elçiliğinde kutlandığını öğreniyoruz. 17 Nisan 1926 tarihli Cumhuriyet’in “Yeni Balolar” başlıklı haberinde Türk Muallimler Cemiyeti’nin Perapalas’ta görkemli bir balo düzenlemeye hazırlandığı yazılmıştır. Galatasaray Terbiye-i Bedeni’ye Kulübü de 8 Nisan’da Tokatlıyan salonunda bir balo vermeye hazırlanmaktadır. Geçenlerde de Galatasaray’ın Denizcilik şubesi tarafından verilmiştir.

Çok geçmeden balo ve dans tutkusu Anadolu kentlerini de sarmaktadır. 21 Mart 1926 tarihli Cumhuriyet, “Anadolu’da Dans Merakı” başlıklı yazısında Konya Muallimler Birliğinde bir dans salonu açıldığını yazmaktadır.

Kökü 6.000 yıl öncesine giden ve Doğu milletleri arasında kutlanmakta olan Nevruz’un bu yıl yarım ağızla geçiştirilmiş ve kitlesel olarak yalnız Diyarbakır’da kutlanmış olması, Türk devletinin bu günü Kürtlere terk ettiğini gösteriyor.

TÜRKİYE NEREYE AİT

Kürtlerle barış çabaları döneminde bazı hükümet adamları, Kürtlere yaranmak için Nevruz’da ateş üzerinden atlama gösterileri yapıyordu. Hiç alışık olmadıkları için davranışlarındaki iğretilik de göze çarpıyordu. Şimdi hükümetimizin Nevruz diye bir derdi yoktur. Balodan da hoşlanmıyor. Halk, devlet aldırmasa, hatta yasaklasa da geleneğini şu veya bu biçimde sürdürür. Devletin ise hangi kültüre sahip çıkacağını sormakta haksız sayılmayız.

Hükümet Türkiye’yi Doğu’da mı, Batı’da mı, yoksa Güney’de mi (Arap yarımadasının bir parçası olarak) konuşlandırıyor? (21 Mart 2019)