Çizgi Üzerine...

Gürbüz Doğan Ekşioğlu'yla

SÖYLEŞİ

Gürbüz Doğan EKŞİOĞLU

-Grafiker, İllüstratör-

1954 yılında Mesudiye (Ordu)'da doğdu. Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksekokulu Grafik Bölümünde öğrenim gördü. Halen aynı kurumda, yeni adı Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'nde Yrd. Doç. olarak görev yapıyor. 1977 yılından beri karikatür ile ilgilenen sanatçı, şimdiye kadar 23'ü uluslararası olmak üzere toplam 64 ödül kazandı. Ulusal ve uluslararası birçok karma serginin yanı sıra New York'da olmak üzere dokuz kişisel sergi açtı. New Yorker Dergisi'nin kapağında üç kez , The Forbes Dergisi'nin kapağında bir kez, The Atlantic Monthly, The New York Times gibi dergilerde karikatür ve illustrasyonları yer aldı. Sanatçı aynı zamanda 1998 yılı Sedat Simavi Görsel Sanatlar Ödülü'nün sahibidir.

“Para sanatı olumlu etkiler, koşullarınız iyi olursa daha iyi isler üretme sansımız doğar. ..”

*

maviADA Dergisi adına Serhan Kerestecioğlu: Biz Gürbüz Doğan Ekşioğlu'nu kısaca böyle tanıyoruz, siz kendinizi bize nasıl anlatırsınız?

Gürbüz Doğan Ekşioğlu: Her insan kendini nasıl tanımlıyorsa benim tanımım da aynıdır. Normal biriyim, evliyim, çocuğum var, işim var, feodal bağlarım kuvvetlidir, geleneklerime bağlıyım, benim için tüm insanlar eşittir, kariyerin insani üniformalaştırdığını bilirim (her turlu üniformayı sevmem), doğallığa çok önem veririm, her işimi kendim yaparım, sözümde dururum.

maviADA Dergisi: - Çok bilinen bir soru, ama sizce sanat nedir? Sanatın öğretmenlik, doktorluk gibi yaşama müdahale eden, hayata direk katılan bir yanı var mıdır?

Gürbüz Doğan Ekşioğlu: Sanat; değişik malzemeleri; müzik, şiir, resim… gibi yöntemleri kullanarak her insanin içinde var olan duyguların ortaya

çıkmasını sağlamaktır. Ruhumuzu besler, geliştirir, düşünmemizi, soru sormamamızı çözüm bulmamızı sağlar, bir anlamda bizi hayata geniş açı ile baktırır. Doktorlar biyolojik tarafımıza müdahale ederken sanat ruhsal yanımıza müdahale eder. Leonardo’nun dediği gibi kuşun kanatlarından biri bilim, digeri sanattır, biri olmasa tek kanatla kuş uçamaz.

maviADA Dergisi: Ülkemizde illüstrasyona nasıl bakılıyor, illüstrasyon nedir biliniyor mu?

Gürbüz Doğan Ekşioğlu: İllüstrasyon: Herhangi bir konuyu, düşünceyi, resim /çizim yoluyla ifade etmek, yani resimlemektir. Ülkemizde illüstrasyon ileri seviyede değildir, illüstrasyon yayın piyasası ile çok ilgilidir, sipariş üzerine yapılır. Bu alandaki telif ücretleri çok yetersizdir, çok yetenekli kişiler ekonomik özgürlüklerini elde edemeyecekleri için başka alanları seçerler. Güzel Sanatlar Fakültelerinde illüstrasyon sadece derstir, illüstrasyonun ileri olduğu Amerika ve Avrupa’daki güzel sanatlar fakültelerinde ise bölümdür.

maviADA Dergisi: Kendinizi yarattığınız figürlerle özdeşleştiriyor musunuz? Kedi görünce aklıma çizimleriniz ve siz geliyorsunuz. Ne dersiniz bu konuda?

Gürbüz Doğan Ekşioğlu: Çizimlerimde çizdiğim insan esasında benim; konudaki insanla özdeşleşirim, ruhumun kabul etmediği bir karakteri çalışmalarımda yapmadım.

15 yaşında Nazlı adında bir kedimiz var, eşim Sumru ile birlikte, ölmek üzere olan bir kedi yavrusunu tedavi ettirince sahiplenmek zorunda kaldık. Kediyle yaşarken de kediyi keşfettik. Kedi özgürlüğüne çok düşkündür, ben de özgürlüğüme çok düşkünümdür, kediden çok şey öğrenmiş olsam da yine de onun ¼ u kadar bile rahatına düşkün, 1/8 i kadar bile kendini düşünen biri olamadım.

maviADA Dergisi: Hayat enerjinizi nereden alıyorsunuz, çizdiklerinizden mi çizeceklerinizden mi?

Gürbüz Doğan Ekşioğlu: Hayat enerjimi yasadıklarımdan alıyorum, çizdiğim her bir görsel benim bir parçam veya aynada yansıyan görüntümün başka bir hali. Eğer farklı bir ülkede doğmuş, yaşamış olsaydım duygularım çok farklı olacaktı, dolayısıyla çizdiklerim de… bu nedenle doğduğum, yetiştiğim, yaşadığım yerlerden dolayı mutluyum.

maviADA Dergisi: Mizah dergileri ve karikatür hakkında neler düşünüyorsunuz? İlistrasyonla karikatür arasındaki fark nedir?

Gürbüz Doğan Ekşioğlu: Karikatür, Grafik Tasarım alanında bir ifade bicimidir, konuyu çok abartıcı ve mizahi olarak, çok yalın, sade olarak çizgiyle ifade etme şeklindedir, (Çizgiyle mizah yapma sanatıdır). Karikatür çok basit çizilmeli ve çok kolay algılanmalıdır, gazete, dergi sayfalarını cevirirken hemen görülüp hızlı bir şekilde algılanmalıdır, yani tüketilmelidir. İllüstrasyon ise daha detaycıdır, resim sanatından çok etkilenir, illüstrasyonu yanında mutlaka bir metin olduğu için karikatür gibi keskin bir anlatım taşıması gerekmeyebilir, dergiler haftada, ayda bir çıktıkları için illüstrasyonun okunması daha çok zamana yayılır.

Nasıl elma ve armut ikisi de meyve oldukları halde farklıdır, karikatür ve illüstrasyonda böyle farklıdır.

Baştan beri bir dergide, gazetede çizmeyi düşünmedim, sanat galerilerinde sergi açmayı düşünüyordum daha çok. 16. kişisel sergim 31 Ocak tarihine kadar sürüyor. Karikatür un felsefi ve özetleyici tarafını ile resmin görsel, plastik tarafını birleştirerek bir sentez amaçladım ve onu sürdürüyorum

maviADA Dergisi: Uluslararası bir çok ülkede illüstrasyon çalışmalarınız dergilerde yayınlandı. Duyumumuz son kapağınız 12 bin dolardan satıldı. Bunun taşıdığı anlam nedir?

Gürbüz Doğan Ekşioğlu: New Yorker dergisi 1925 yılında bu yana her hafta Amerika da, entelektüellere hitap eden çok önemli bir dergi, tirajı 1 milyonun üzerinde, kapak telif ücreti 5000 dolar, ayrıca 12. 000 dolara da yayınlanan kapağın orijinalin fiyatı, satılırsa 8.000 doları sanatçıya ödeniyor, 7 kapaktan 5 tanesinin orijinali satıldı ama son 2 tanesinin orijinali satılmadı. Resim, illustrasyon ve karikatür alanında medyatik olmak zordur, belki resim alanında bazı ressamlar medyatik olabiliyor ama nadiren.

maviADA Dergisi: Sizinle sohbet öğretici de; başka türlü algıladığımız çok sanatsal uygulamanın aslını öğreniyoruz, Teşekkür ederiz. Peki, siparişle çalışmaya sıcak bakıyor musunuz, paranın sanatı olumsuz etkilemesiyle ilgili söylemlere yorumunuz nedir?

Gürbüz Doğan Ekşioğlu:1980 li yıllarından buyana dergilerde sipariş üzerine illustasyon yaptim, en son bugün (26 Ocak 2012) Amerika da Discovery Magazine için sipariş üzerine yaptığım 2 illüstrasyonu gönderdim. Para sanatı olumlu etkiler, kosullariniz iyi olursa daha iyi isler üretme sansımız doğar. Yalnız benimsediğim bir fikri hayal edemeyeceğim bir para da verseler kesinlikle yapmam.

maviADA Dergisi: Son olarak çizgiye gönül veren gençlere öğütleriniz neler olabilir?

Gürbüz Doğan Ekşioğlu: Çizmek sadece yetenekle ilgili değildir, yetenek bizim duygularımızın biçimlenmesinde isimize yarar. En basta kültür çok önemli, sanatın diğer dalları ile yoğun ilgilenilmeli, sanat tarihini iyi bilmeli ve en önemlisi karşılık beklemeden sürekli çalışmalı.

maviADA Dergisi adına Serhan KERESTECİOĞLU: Teşekkür ederiz Sayın Gürbüz Doğan Ekşioğlu

Gürbüz Doğan EKŞİOĞLU: Ben teşekkür ederim.

*

Serhan KERESTECİOĞLU

1961 Ayvalık doğumlu olup, 9 Eylül Üniversitesi Uluslararası İktisat bölümünü bitirdi.

Sanata olan ilgisi ve tutkusu plastik sanatlara yönelmesini sağlamış ve resim çalışmalarına 2000 yılında Balıkesir'de başlamıştır. Sanatçı, genellikle doğadan ve yaşamdan beslenmekte, duygularını hayal dünyasının penceresinden tuvale yansıtmaktadır. Birçok yurtiçi ve yurtdışı ortak sergilere katılmış, kişisel sergiler açmıştır.

​​