Ahmet Ümit ve Elveda Güzel Vatanım

Nurten B. AKSOY

*

Polisiye roman denince akla ilk gelen yazarlarımızdan olan Ahmet Ümit 1960 yılında Gaziantep’te doğar. Yazarlığa dergilerde yazdığı öyküler ile başlayan yazarımız daha çok politika ile ilgilenirken şiire merak sarar ve 1989 yılında Sokağın Zulası isimli şiir kitabını yayımlar. Daha sonra "Yine Hişt" isimli bir kültür sanat dergisi çıkartan ve bir çok dergide şiir, öykü ve yazılar yazan ünlü yazar çalkantılı geçen gençlik yıllarından sonra kendini tamamen yazarlığa verir.

"Sahi nedir vatan? Bir toprak parçası mı, uçsuz bucaksız denizler, derin göller, yalçın dağlar, verimli ovalar, yemyeşil ormanlar, kalabalık şehirler, tenha köyler mi? Hayır, bütün bunların ötesinde bir anlam taşır vatan. Ne sadece toprak parçası, ne su havzaları, ne ağaç silsilesi… Annemizin şefkati, babamızın saçlarına düşen ak, ilk aşkımız, doğan çocuğumuz, dedelerimizin mezarlarıdır vatan… Vatanı olmayan insanın hayatı da olmaz."

Gerilim dolu polisiyelerinin yanı sıra Patasana, Kavim, Kar Kokusu, İstanbul Hatırası, Sultanı Öldürmek romanlarında olduğu gibi son romanı Elveda Güzel Vatanım'da da okuyucuyu heyecanın doruğuna çıkarırken olayların geçtiği dönemlerle ilgili tarihi bilgileri de roman tadında sunuyor okuruna.

“1926 yılının o hüzünlü sonbaharı. Osmanlı İmparatorluğu yıkılmış, genç Cumhuriyet ayaklarının üzerinde durmaya çalışıyor. O büyük altüst oluşun içinde bir adam: Şehsuvar Sami… Bir zamanların İttihat ve Terakki fedaisi, şimdilerin yorgun komitacısı. Şehsuvar Sami’nin etrafında dönen amansız bir entrika. Bir yanda kaybettiği ama hiçbir zaman yüreğinden çıkaramadığı sevgilisi Ester, öte yanda yaşanılan tarihsel bozgun… Kaybedilen bir ülke, kaybedilen bir şehir, kaybedilen bir hayat. Ve aklında hep aynı soru: Devlet mi kutsaldır, yoksa insan mı?”

Elveda Güzel Vatanım, Ahmet Ümit’in 2015 yılında yayımlanan tarihsel romanı. Romanda, 1926 yılında İzmir Suikastinden sonra öldürüleceği korkusu ile Pera Palas’a sığınan Şehsuvar Sami adlı eski bir İttihat-Terakki fedaisi ile unutamadığı aşkı Ester üzerinden İttihat ve Terakki’nin 1906-1926 yılları arasındaki 20 yılı anlatılıyor. Şehsuvar Sami’nin ayrıldığı sevgilisi Ester’e yazdığı 45 mektuptan oluşan roman, Cumhuriyetin ilk yıllarında, İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin kuruluşundan işgal İstanbul’una kadarki süreci geri dönüşlerle Şehsuvar’ın anıları yoluyla gözler önüne seriyor.

"Yıkımlar, ihanetler, isyanlar… Zulüm, yolsuzluk ve yoksulluk… Ne varsa devr-i Abdülhamit için söylediğimiz, hepsi tekrar yaşanıyordu bizimle birlikte. Uğursuz bir döngü; olaylar hep kendini tekrar ediyordu bu coğrafyada ve insanlar buğday taneleri gibi ezilip gidiyordu tarih denilen o değirmen taşları arasında."

Kitabın konusu kısaca şöyle: Galatasaray Lisesinde okumuş Selanikli bir genç olan ve yazarlığa heves eden Şehsuvar Sami, bir Yahudi kızı olan şair Ester’e âşıktır. Çift, birlikte Fransa’ya gitmek üzereyken Sami’nin II. Meşrutiyet hareketinin rüzgârına kapılması ile her şey değişir. Ester Fransa'ya tek başına giderken Sami yazarlık hevesinden vazgeçip İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne katılır; bir tetikçiye dönüşerek örgütte sivrilir. Sami, 1926'da öldürüleceği korkusu ile sığındığı Pera Palas’tan, gençlik aşkı Ester’e yazdığı mektuplarla Meşrutiyet’in ilanından işgal sürecine kadar örgütte yaşananları anlatır.

"İhtilal, fırtınalı bir denizde dev dalgalarla boğuşarak kıyıya ulaşmaya çalışan, gövdesi halktan, direkleri teşkilattan, yelkenleri isyandan oluşan bir gemidir. İhtilal fırtınalı bir denizde kıyıya ulaşmaya çalışmaz, aksine devasa dalgalarla boğuşmayı öğrenerek, hiç batmadan hep denizin üzerinde kalmaya çalışır. Çünkü tarihi teşkil eden olaylar asla sabit değildir…"

560 Sayfadan oluşan Elveda Güzel Vatanım romanı ilk olarak Aralık 2015'te Everest yayınlarından çıkmış.​

"Zalimin en büyük başarısı, zulüm ettiklerini kendine benzetmesidir. Zulüm ile âbâd olunmaz, olsa olsa berbat olunur."

“Tarih tekerrürden ibarettir.” sözünü kanıtlarcasına; kitabı okurken zaman, mekan ve insanlardan başka hiçbir şeyin değişmediğini hayretle göreceksiniz…

"Kim tamamıyla gayesine ulaşabilir ki hayatta? Hele vatanın yangın yerine döndüğü bu devirde. İnsanlar bu kadar mutsuzken, birbirlerini öldürmek için fırsat kolluyorken mesut olmak mümkün mü?"

Not: Tırnak içindeki bölümler Elveda Güzel Vatanım romanından alıntıdır.