"Hiç Bir Yere Yolculuk"

DOSYA

VATANSIZLAR

30 Ocak 1923 tarihinde, Türkiye ile Yunanistan arasında, Türkiye’de yerleşik Rum-Ortodokslar ile Yunanistan’da yerleşik Türk-Müslümanların zorunlu göçünü öngören Mübadele Sözleşmesi imzalandı.

Yunanistan’ın Balkan Savaşına katıldığı tarih olan; 18 Ekim 1912 tarihinden itibaren yurtlarını terk etmiş olanları da kapsamına alan bu sözleşme ile yaklaşık 2.000.000 insan doğdukları toprakları terk etmek zorunda kaldı.

30 Ocak tarihi MUBADELENİN tarihi oldu.

Mübadeleye tabi tutulanlar; yüzlerce yıldır ekip-biçtikleri topraklarını, ekmek parası kazandıkları işyerlerini, evlerini, ibadet ettikleri kutsal mekanlarını, sevdiklerinin mezarlarını geride bıraktılar. Limanlarda, tren istasyonlarında kurulan çadırlarda haftalarca, aylarca beklediler. Çoğu yolcu taşımaya elverişsiz olan gemilerle olmak üzere iki ülke arasında günler, haftalar süren yolcuklar yaptılar. Bu uzun ve zahmetli yolculuk sırasında yaşamını kaybeden yakınlarını denize verdiler. Yetersiz beslenmeden ve kötü fiziki koşullardan ötürü hastalanarak ölenler oldu. Aileler dağıldı. Yeni vatanlarında uzun süre uyum güçlüğü çektiler.

Bu hepimizin en çok bildiği aile öykülerinin başında gelir.

Günümüzde de Suriyeli göçmenlerin öyküleri... Halbuki daha neleri var...

Oysa, GÖÇ, insanlık tarihi kadar eski. Bireysel bazda bazen kendi seçiminle olsa da çoğu kez bir gücün dayatmasıyla, bir büyük felaket sonrası ya da iktidarın, sistemin gazabıyla ortaya çıkabiliyor. Bazen akılsızca bir savaş, bazen tıpkı Ortadoğu'da olduğu gibi uluslararası çıkarların elbirliğiyle kitleler, hatta uluslar yerlerinden, yurtlarından, hayatlarından vatanlarından oluyor.

HAYMATLOSLAR özel bir grup olsa da gittikleri hiçbir yeri benimseyemeyen, vatan bilemeyen, hep geride kalan ülkesini, köyünü anan bu insanları vatansızlar olarak saymalı...

İster bir savaş sonucu ülkesinden kaçanlar olsun, ister Nazım Hikmet gibi şiir yazdı diye vatandaşlıktan çıkarılan yazarlarımız olsun gurbet zor zanaat... hangisi olursa olsun hepsi de birbirinden zor, hepsi acıklı... Anlamak için belki yaşamak gerek...

2017 Birleşmiş Milletler verilerine göre 68,5 milyon insan birileri istedi diye göçe zorlanıyor.

Nereye nasıl giderlerse gitsinler, terketmek zorunda kaldıkları vatanı asla unutamayan, unutması da mümkün olmayan bu insanları hiçbir yere yolculuk adıyla üç ara başlıkta topladık...